Çiftçiler daha verimli olan chandler cevizi aşılıyor
Yerli türlere göre iki kat fazla verimi olan Amerikan menşeli 'chandler' cinsi ceviz, Türkiye'deki yetiştiricilerin de gözdesi oldu. Hacmi 1.5 milyar dolara ulaşan kuruyemiş sektörü, 300 milyon dolara yakın ithalat yapıyor.
Bunun büyük kısmını badem ve ceviz oluşturuyor. Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü (FAO) verilerine göre dünyada önemli ceviz üreticilerinin başında Çin, ABD ve İran'dan sonra Türkiye gelmesine rağmen ithalat da yapılıyor. Uzmanlar bu durumu verimi az ve ıslah edilmemiş ceviz yetiştirilmesine ve baklava sektöründe çok fazla ceviz kullanılmasına bağlıyor. Çevre ve Orman Bakanlığı, üretimi desteklemek için ceviz yetiştirmek isteyenlere 49 yıllığına arazi tahsis ediyor.
Ziraat Yüksek Mühendisi Mustafa Tosun, ülkedeki ceviz türlerinin tamamına yakınının uç verimi yoğunluklu olduğunu söylüyor. ABD'den getirilen chandler cinsi cevizin ise yan dal verimine sahip olduğunu belirten Tosun, şu bilgileri veriyor: "Chandler cevizi, yerli türlere göre iki kat daha verimli. Ağaçtan, 5 yaşında verim alınmaya başlıyor. Chandler, ilkbaharda bütün meyveciliği tehdit eden donlardan da etkilenmiyor, çünkü yerli cevizden 18-20 gün sonra yapraklanmaya başlıyor. Ayrıca içi beyaz olduğu için pazarlaması da kolay."
Ekiz Fidancılık İşletme Müdürü Kamil Okyaz devlet destekli ceviz bahçeleriyle birlikte fidancılıkta da büyük aşamalar kaydedildiğini belirtiyor. Yılda ortalama 2 milyon ceviz fidanı satıldığını söyleyen Okyaz, sertifikalı fidan kullanımıyla birlikte üretimin de arttığını ifade ediyor. Genel cerrahlık yaptıktan sonra emekli olup Denizli merkeze bağlı Pınarkent beldesi ve Çal ilçesi Baklan ovasında 350 dekarlık ceviz bahçesi kuran Op. Dr. Sadık Yiğit (60), Yalova cinsi cevizlerini keserek chandlere aşılamış . 2005 yılında aşı yöntemiyle cevizlerini değiştirmeye başlayan Yiğit, şunları anlatıyor: "Chandler türüyle Türkiye'de kurulan ilk ceiz bahçesi benimdir. Bu sene hasadı yaparken ne kadar üstün olduğunu gözlemledim. Bir kere, yüzde 99 kabuğunu çatlatıyor. Yüzde 50 kabuksuz olarak ağaçtan indiriliyor. İndirilen cevizlerin yüzde 35'i kabuğundan kolayca ayrılıyor. Makineyle kabuk çıkarmaya gerek kalmıyor. Kabuk soyma makinesinin patent sahibi olmama rağmen kullanma gereği duymadım. Ayrıca çok da verimli." Sadık Yiğit, Güneydoğu Anadolu Bölgesi'ne Denizli'den binlerce aşılı ceviz fidanı gittiğini de belirterek, "Yerli cevizlerin kilosu 5-6 YTL'ye satılırken chandler 10 YTL'den aşağı değil. Ceviz bahçesi kuracaklara chandler tavsiye ediyorum." diyor.
